Nawiązując współpracę z twórcą - fotografem, grafikiem lub autorem tekstów - trzeba pamiętać, że efekt ich pracy czyli utwór - zdjęcie, obraz lub tekst – są jego własnością. Po zakończeniu zleconych prac, z każdym twórcą należy podpisać umowę o przeniesienie autorskich praw majątkowych.

Przeniesienie majątkowych praw autorskich reguluje Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 roku (Dz.U. 1994 nr 24 poz. 83 z późn. zm.). Według Ustawy, umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych ma następujące cechy:

• Jest sporządzana w formie pisemnej pod rygorem nieważności (art. 53).
• Zawiera jasno określone pola eksploatacji, czyli zakres wykorzystania utworu. (art. 41).
• Określa wynagrodzenie twórcy za określone pola eksploatacji lub jasno wska­zuje, że podane wynagrodzenie dotyczy wszystkich dozwolonych pól eksploatacji (art. 45). Jeśli przekazanie praw autor­skich następuje nieodpłatnie, należy to w umowie wyraźnie zaznaczyć (art. 43).

Jak określić w umowie, co chcemy nabyć

Ustawodawca w art. 50 wskazuje jedynie przykładowy katalog pól eksploatacji, ujmując je bardzo ogólnie. W umowie trzeba natomiast dokładnie określić pola eksploatacji, na których chcemy korzystać z przekazanego utworu.

Oto propozycja, jak je uwzględnić:

„Twórca przenosi na Nabywcę ma­jątkowe prawa autorskie do utworu na następujących polach eksploatacji:

• wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magne­tycznego oraz techniką cyfrową;
• wprowadzanie do obrotu, przekazanie, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, w całości lub we fragmentach, również w postaci cyfrowej, w nieograniczonej ilości nadań i wielkości nakładów, w tym w internecie i dokumentach elektronicznych;
• publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nada­wanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w tym w internecie oraz w ramach dowolnych usług telekomunikacyjnych, oraz nadawa­nie za pośrednictwem internetu, satelity, wizji przewodowej i bezprzewodowej".

W umowie warto również zawrzeć klauzulę o renegocjacji. Jest to zabez­pieczenie umożliwiające renegocjację umowy, stosowane na wypadek, gdyby w umowie zabrakło jakiegoś pola eks­ploatacji (nie zostało uwzględnione albo pojawiło się dopiero po podpisa­niu umowy).

Pułapki ustawy o prawie autorskim

Twórca nie może przekazać osobistych praw autorskich (art. 16). Nawet po prze­niesieniu praw majątkowych nie dyspo­nujemy zatem pełnymi prawami do utworu. Naruszeniem osobistych praw autorskich będzie np. publikacja zdjęcia bez wskazania autora (imię i nazwisko lub pseudonim). Wszystkie osobiste prawa autorskie wymienia art. 16 Ustawy.

Jeśli przewidywana jest dalsza ob­róbka przekazanego utworu, należy uwzględnić to w umowie, dodając dwa dodatkowe zapisy:

• zgoda twórcy na dalszą modyfikację;
• zgoda twórcy na wykonywanie zależ­nego prawa autorskiego (art. 46). Prawo to obejmuje opracowanie dzieła przez inną osobę.